Mark Mieras is wetenschapsjournalist gespecialiseerd in hersenontwikkeling. Vandaag sprak hij op de bijeenkomst Groen en Gezondheid over de impact van natuur op  de psychische en mentale gezondheid van mensen. Hij vertelde over over stress en het aandachtssysteem van mensen.

Onvrijwillige aandacht

De mens kent twee vormen van aandacht die elk in een plek in de hersenen werken. De onvrijwillige aandacht en de gerichte aandacht. Onvrijwillige aandacht is de aandacht die ons snel afleid van waar wij mee bezig zijn. Het wordt beïnvloed door prikkels buiten ons die ons afleiden, geluiden, kleuren, bewegingen. Dit ligt in ons leven constant op de loer, de mail, de social media, collega’s die weer een vraag stellen. Steeds opnieuw worden we afgeleid of willen we afgeleid worden van wat we eigenlijk moeten doen. Stress versterkt de onvrijwillige aandacht. We gaan nog meer korte snelle dingen doen. Onvrijwillige aandacht leidt tot meer snacken, meer zappen en meer tobben. Het probleem is dat we onvrijwillige aandacht niet makkelijk kunnen uitzetten. We kunnen onvrijwillige aandacht uitzetten door gerichte aandacht.

Gerichte aandacht

Tegenover de onvrijwillige aandacht staat de gerichte aandacht. Gerichte aandacht geeft rust en is een vluchthaven. Gerichte aandacht is goed voor onze gezondheid omdat het stoffen aanmaakt in ons lichaam die stress afbreken en andere positieve invloed heeft: een stabiele en rustig hartritme, minder spanning. Volgens Mieras zijn er drie omgevingen die gerichte aandacht stimuleren: natuur, cultuur en kunst. Dat is interessant, dacht ik. Het kijken naar kunst heeft dus een stressverminderend effect.

Kunst en cultuur

Mieras vertelt dat cultuur en kunst vier kenmerken heeft dat de vitaliteit van mensen bevordert. Het geeft een neutrale omgeving, even weg uit de vertrouwde omgeving waar je met je aandacht in dezelfde loop zit. Kunst en cultuur nodigt uit tot sociale ontmoeting en dit heeft een groot positief effect op ons welzijn. De mens is een sociaal wezen en heeft sociale contacten nodig om zich gezond en gelukkig te voelen. Het speelse karakter van kunst en cultuur helpt bij het aanmaken van antistress stofjes. Johan Huizinga noemde de mens niet voor niets Homo Ludens, de spelende mens. En als laatste noemt Mieras het effect van fascinatie. Fascinatie zorgt er voor dat we de onvrijwillige aandacht uitschakelen. We zorgen voor gerichte aandacht en onze hersenen komen tot rust. Het is een soort vluchthaven. Het kijken naar kunst en cultuur heeft een helend effect op stress en burnout!

Bedrijfscultuur

Mark Mieras heeft ook een whitepaper geschreven over hoe cultuur medewerkers van een bedrijf vitaal kunnen maken. Hij geeft daarin aan dat een bedrijfscultuur die het bezoeken van cultuur en kunst stimuleert vitale medewerkers krijgt. Ik hoop dat alle werkgevers in Nederland deze whitepaper lezen en gaan investeren in kunst en cultuur voor hun medewerkers. Naast sport en natuur ook kunst en cultuur! Zo krijgen we echt een vitale samenleving.