Twee maanden geleden schreef ik een stukje over het leven en de tragische dood van Carles Casagemas en zijn vriendschap met Pablo Picasso. De twee jongemannen ontmoetten elkaar in Barcelona en bouwden een hechte vriendschap op. Samen trokken ze naar Parijs als correspondenten voor ‘Catalunya artistica’ om verslag uit te brengen van de wereldtentoonstelling. Ze waren beide jong, Pablo Picasso werd vlak na hun aankomst in Parijs 19 jaar, Casagemas was net twintig. Twee jongemannen die de kunstwereld wilden veroveren. Casagemas was schrijver, dichter en schilder. Picasso gepassioneerd schilder en tekenaar, die in Spanje al grote prijzen had binnengehaald.

Montmartre en het Catalaanse netwerk

Na hun aankomst in Parijs kort voor 25 oktober 1900 vonden ze via het Catalaanse netwerk van kunstenaars een atelier en woonruimte in Montmartre. Ze konden daar met zes personen leven, waardoor de twee jongemannen meteen gezelschap kregen van Mañuel Pallares en drie vrouwen. De vrouwen waren modellen, maar er gebeurde wel meer. Picasso kreeg wat met Odette en Casagemas werd verliefd op Germaine Gargallo. Casagemas schrijft in een van zijn brieven: “na de lunch zullen we aan onze schilderijen werken en zullen zij vrouwenwerk doen – met andere woorden naaien, schoonmaken, ons zoenen en zich laten ‘liefkozen’. Kortom mijn vriend, het is hier een soort Eden of vunzig Arcadia.”

Productie en terug naar Spanje

Picasso en Casagemas gebruiken hun tijd in Parijs om te schilderen en te schrijven. Picasso is het meest succesvol van de twee. Hij krijgt een contract aangeboden van Pere Mañach, die zijn werken wel wil verkopen en hem in contact brengt met potentiële kopers. Picasso maakt productie met pasteltekeningen, terwijl Casagemas somber wordt. Zijn liefde voor Germaine wordt niet beantwoord, mogelijk omdat hij impotent is. In december, twee maanden na hun aankomst in Parijs, reizen ze terug naar Malaga, waar ze door familie van Picasso worden opgevangen. Twee jongemannen die de wereld ontdekken, maar als ze aankomen in Malaga er zo vies uitzien dat ze niet worden toegelaten tot een hotel.

 

 

Tragedie in Parijs

Wat er in Malaga gebeurt is mij niet duidelijk, maar Casagemas schijnt steeds depressiever te zijn geworden en veel drank en drugs te hebben gebruikt. Hij komt tot niets. Of Picasso hem terug naar Parijs heeft gestuurd of dat Casagemas zelf besluit om terug te keren is niet duidelijk. Begin februari keert hij evenwel terug naar Parijs en gaat naar het atelier van zijn vriend Pallares aan de boulevard de Clichy. Pallares organiseert op 17 februari een lunch in het café Hippodrome voor zijn vrienden en Germaine. Tijdens die lunch pleegt Carles Casagemas zelfmoord, nadat hij eerst op Germaine heeft geschoten, maar gemist.

De verwerking van de dood van Casagemas

Pablo Picasso is op dat moment in Madrid en het bericht van de dood van zijn vriend treft hem diep. Toch gaat hij niet direct naar Parijs. Pas eind mei trekt hij naar Parijs en trekt hij samen met Mañach in het atelier waar Casagemas woonde. De eerste maanden maakt Picasso productie, maar in het najaar begint hij de dood van Casagemas te verwerken. Hij is dan bijna twintig en maakt een serie schilderijen om zijn vroegere vriend te herdenken. Bekend is het schilderij in het blauw. Marilyn McCully schrijft dat “op het persoonlijke vlak lijkt de blauwe periode op gang te zijn gebracht door een gevoel van wroeging toen hij zich in Parijs bewust werd van de leegte die Casagemas in zijn leven had achtergelaten.” Een half jaar na de dood van Carles begint Picasso dus zijn droefheid weg te schilderen.

Wat een impact moet de dood van Casagemas op Picasso hebben gehad. Je ziet het terug in zijn schilderijen met het bleke gezicht van Carles en de schotwond bij zijn slaap. Als twintigjarige heb je dan heel wat te verwerken. De schilderijen hebben prachtige kleuren, het ene doet erg denken aan de techniek van Van Gogh. Wellicht had Picasso het in het najaar met andere kunstenaars over Van Gogh gehad. Hij liet zich in die eerste Parijse periode vaak inspireren door andere kunstenaars.

Dit bericht heb ik geschreven op basis van het boek ‘Picasso in Parijs’ van Marilyn McCully. Meer informatie over Carles Casagemas is te vinden op de website van Dolors R. Roig: Carles Casagemas