Het is altijd bijzonder wanneer je een museum inloopt en een tentoonstelling van een kunstenaar bezoekt waar je van te voren nooit een idee van hebt gehad en die grote indruk op je maakt. De tentoonstelling François Morellet l’esprit de suite in Caen is zo’n belevenis. De tentoonstelling neemt je mee in het werk vande grafisch kunstenaar Morellet.
François Morellet is een abstract kunstenaar die in de jaren vijftig onder invloed van Mondriaan verder ging met abstracte en geometrische kunst. De vormentaal van Morellet is gericht op patronen van lijnen, blokken, vierkanten en kromme lijnen. Hij werkte op het platte vlak en ruimtelijk. Wat opvalt is het seriematige werk. Het lijkt wel of hij van elk werk een serie maakte van zes tot acht stukken. Naast elkaar maken deze werken grote indruk. Zo zijn er acht werken van vierkante doeken van een vierkante meter. Op die doeken staan 40.000 vierkanten van een 5 x 5 milimeter. Morellet liet zijn vrouw en dochter telefoonnummers uit het telefoonboek oplezen en hij zette de cijfers in de hokjes. Elk even nummer kreeg een kruis, elk oneven nummer niets. Daarna schilderde hij de hokjes met een kruis één kleur, bijvoorbeeld blauw en de lege hokjes een andere kleur, rood. Zo onstonden er grote doeken die elk met hun eigen kleuren een heel apart effect geven. Morellet heeft er een jaar over gedaan. Wanneer je voor de doeken staat wordt je meegezogen in de vormen die de gekleurde hokjes maken.
Witte vlakken en kromme lijnen
Een kunstwerk serie die ook indruk op mij maakte en mij ook aan Malevic deed denken waren de acht weken met kromme lijnen. Op de witte vierkante doeken die in twee rijen onder elkaar hangen zie je vier kromme lijnen. De kromme lijnen verspringen elk doek, soms zelfs in spiegelbeeld. Elk doek op zich is een mooi werk. Bij elkaar is het heel bijzonder. Zo veel eenvoud, zo weinig, en toch kom je na verloop van tijd los van de kromme lijn en zie je vormen en beweging en kleuren.
Giordano défiguré
Morellet experimenteerde met allerlei vormen van materiaal en grafiek. Soms gebruikt hij stempels, soms grote vierkante vellen papier op elkaar in een bepaalde vorm en dan daarop met verf een driehoek of vierkant geverfd. In 1988 gebruikte hij een schilderij van Giordano om een nieuw abstracte vorm er van te maken. Hij gebruikte witte canvas doeken, met de standaard maat van 92×73 centimeter om op de gezichten van de scene van Giordano’s schilderij te plaatsen. Vervolgens plaatste hij deze in dezelfde stellingname op een kale muur. Wat we zien zijn zes witte doeken op een kale muur, los van elkaar, over elkaar heen, schots en scheef. Giordano défiguré heet het. Zonder het verhaal is het werk al vreemd en laat je nadenken. Met de achtergrond van Griordano’s Verleiding van Helen zet het je helemaal aan het denken.
Ruimtelijk werk
In de zalen staan ook een aantal ruimtelijke werken van Morellet. Hij maakte ruimtelijke geografische bollen en hij werkte met neonlampen in vormen en figuren. Daarmee is hij wereldberoemd geworden. In de laatste zaal staat een ruimtelijk figuur van rode balken. Het heet beaming Π 300. Hij gebruikte Π als getal in een systeem om lijnen op een plat vlak te plaatsen. De volgorde zorgde voor een onvoorspelbaar lijnenspel en vlakken. In een nieuw programma ontwikkelde Morellet een driedimensionale variant van Π.
Geometrische abstractie is een bijzondere kunststroming en het laat je loskomen van alle concepties en vaste patronen in de kunst.